И--ва--т-с--ајо--з-м.
И д_____ с м_________
И д-а-у- с м-ј-н-з-м-
---------------------
И двапут с мајонезом. 0 U r-s-o-an--4U r________ 4U r-s-o-a-u 4-------------U restoranu 4
И-ат- ли к-р--ола?
И____ л_ к________
И-а-е л- к-р-и-л-?
------------------
Имате ли карфиола? 0 I--va----s m-jon---m.I d_____ s m_________I d-a-u- s m-j-n-z-m----------------------I dvaput s majonezom.
Једет- -- и Ви р--о-----и-ук?
Ј_____ л_ и В_ р___ п________
Ј-д-т- л- и В- р-д- п-а-и-у-?
-----------------------------
Једете ли и Ви радо празилук? 0 I ---------žen- ----s-c--sa -e-f-m.I t_____ p_____ k_______ s_ s______I t-i-u- p-ž-n- k-b-s-c- s- s-n-o-.-----------------------------------I triput prženu kobasicu sa senfom.
Ј-де- ли - ти --д---ро--лe?
Ј____ л_ и т_ р___ б_______
Ј-д-ш л- и т- р-д- б-о-у-e-
---------------------------
Једеш ли и ти радо брокулe? 0 Kakvo-po----e------?K____ p_____ i_____K-k-o p-v-c-e i-a-e---------------------Kakvo povrće imate?
Ј--е- ли-и--и--адо-па-р-ку?
Ј____ л_ и т_ р___ п_______
Ј-д-ш л- и т- р-д- п-п-и-у-
---------------------------
Једеш ли и ти радо паприку? 0 I-a----- p--ul--?I____ l_ p_______I-a-e l- p-s-l-a------------------Imate li pasulja?
Большасць моў свету з'яўляецца танальнымі.
У танальных мовах вышыня тону мае найважнейшае значэнне.
Яна вызначае значэнне слоў або слагоў.
Таму тон цесна звязаны са словамі.
Большасць моў, на якіх размаўляюць у Азіі, з'яўляюцца танальнымі.
Напрыклад, кітайская, тайская і в'етнамская.
Розныя танальныя мовы ёсць у Афрыцы.
Многія мовы каранных жыхароў Амерыкі таксама з'яўляюцца танальнымі.
Індаеўрапейскія мовы змяшчаюць у асноўным толькі танальныя элементы.
Гэта датычыцца, напрыклад, шведскай і сербскай моў.
Колькасць вышыняў тону ў розных мовах вар'іруецца.
У кітайскай мове адрозніваюць чатыры розных тона.
Таму, напрыклад, слог
ma
можа мець чатыры значэння.
Ён можа абазначаць словы
мама, каноплі, конь
і
лаяцца.
Цікава, што танальныя мовы ўплываюць на наш слых.
Даследаванні абсалютнага слыху сведчаць аб гэтым.
Абсалютны слых - гэта здольнасць дакладна вызначаць пачуты тон.
У Еўропе і Паўночнай Амерыке абсалютны слых сустракаецца вельмі рэдка.
Менш чым 1 чалавек з 10000 мае яго.
Сярод носьбітаў кітайскай мовы гэта не так.
Тут у 9 разоў больш людзей з гэтай здольнасцю.
Калі мы былі маленькія, у нас усіх быў абсалютны слых.
Ён быў патрэбны нам, каб навучыцца размаўляць.
Нажаль, потым ён знікае ў большасці людзей.
Вышыня тонаў таксама важная ў музыцы.
Асабліва ў культурах, у якіх размаўляюць на танальнай мове.
Яны павінны вельмі дакладна прытрымлівацца мелодыі.
А інакш прыгожая песня пра каханне стане бязглуздзіцай!