І д-- пор--ї - май-н--о-.
І д__ п_____ з м_________
І д-і п-р-і- з м-й-н-з-м-
-------------------------
І дві порції з майонезом. 0 V -e-to---i 4V r________ 4V r-s-o-a-i 4-------------V restorani 4
І три -ор-ії --аже-о- ко---си-з--ір---е-.
І т__ п_____ с_______ к______ з г________
І т-и п-р-і- с-а-е-о- к-в-а-и з г-р-и-е-.
-----------------------------------------
І три порції смаженої ковбаси з гірчицею. 0 O--u -or-s-----art---i --- --k-----p-m.O___ p_______ k_______ f__ z k_________O-n- p-r-s-y- k-r-o-l- f-i z k-t-h-p-m----------------------------------------Odnu portsiyu kartopli fri z ketchupom.
Що-- ва- - з -в----?
Щ_ у в__ є з о______
Щ- у в-с є з о-о-і-?
--------------------
Що у вас є з овочів? 0 O-n- p---siy- -a--o-li--ri-z --t-hupo-.O___ p_______ k_______ f__ z k_________O-n- p-r-s-y- k-r-o-l- f-i z k-t-h-p-m----------------------------------------Odnu portsiyu kartopli fri z ketchupom.
У-вас-- к--с---?
У в__ є к_______
У в-с є к-а-о-я-
----------------
У вас є квасоля? 0 Odn--po-tsi------t--l- f-i-z k-t--up-m.O___ p_______ k_______ f__ z k_________O-n- p-r-s-y- k-r-o-l- f-i z k-t-h-p-m----------------------------------------Odnu portsiyu kartopli fri z ketchupom.
У -ас-- ц-і-----апус--?
У в__ є ц_____ к_______
У в-с є ц-і-н- к-п-с-а-
-----------------------
У вас є цвітна капуста? 0 I -vi------ii--z --y̆o-ezo-.I d__ p______ z m_________I d-i p-r-s-i- z m-y-o-e-o-.----------------------------I dvi portsiï z may̆onezom.
Я-ї--ох--- кукурудзу.
Я ї_ о____ к_________
Я ї- о-о-е к-к-р-д-у-
---------------------
Я їм охоче кукурудзу. 0 I -vi-ports--̈-z--a----ez-m.I d__ p______ z m_________I d-i p-r-s-i- z m-y-o-e-o-.----------------------------I dvi portsiï z may̆onezom.
Я -м---о-е--гі---.
Я ї_ о____ о______
Я ї- о-о-е о-і-к-.
------------------
Я їм охоче огірки. 0 I d-i-po---iï-z-m-y-o--zo-.I d__ p______ z m_________I d-i p-r-s-i- z m-y-o-e-o-.----------------------------I dvi portsiï z may̆onezom.
Я ---о--ч----мі-ор-.
Я ї_ о____ п________
Я ї- о-о-е п-м-д-р-.
--------------------
Я їм охоче помідори. 0 I--r--ports--̈ -m--h-noï k--basy-- -ir--y--ey-.I t__ p______ s________ k______ z h___________I t-y p-r-s-i- s-a-h-n-i- k-v-a-y z h-r-h-t-e-u-------------------------------------------------I try portsiï smazhenoï kovbasy z hirchytseyu.
Чи їсте Ви т--о------- --ч--и-ю?
Ч_ ї___ В_ т____ о____ с________
Ч- ї-т- В- т-к-ж о-о-е с-ч-в-ц-?
--------------------------------
Чи їсте Ви також охоче сочевицю? 0 Shc-----v-- y--- -vochiv?S____ u v__ y_ z o_______S-c-o u v-s y- z o-o-h-v--------------------------Shcho u vas ye z ovochiv?
Чи--си -и-також---оче-мо-кв-?
Ч_ ї__ т_ т____ о____ м______
Ч- ї-и т- т-к-ж о-о-е м-р-в-?
-----------------------------
Чи їси ти також охоче моркву? 0 Sh--o --vas -e z-o-och-v?S____ u v__ y_ z o_______S-c-o u v-s y- z o-o-h-v--------------------------Shcho u vas ye z ovochiv?
Чи їси т-----о- -х--- -р-к--і?
Ч_ ї__ т_ т____ о____ б_______
Ч- ї-и т- т-к-ж о-о-е б-о-о-і-
------------------------------
Чи їси ти також охоче броколі? 0 S-c-o u---s----z ovoch--?S____ u v__ y_ z o_______S-c-o u v-s y- z o-o-h-v--------------------------Shcho u vas ye z ovochiv?
Я -е-лю-лю ци-у--.
Я н_ л____ ц______
Я н- л-б-ю ц-б-л-.
------------------
Я не люблю цибулі. 0 U---s -e k-aso-y-?U v__ y_ k________U v-s y- k-a-o-y-?------------------U vas ye kvasolya?
Я -- -юб-- м-сл--.
Я н_ л____ м______
Я н- л-б-ю м-с-и-.
------------------
Я не люблю маслин. 0 U -a- ---k-as----?U v__ y_ k________U v-s y- k-a-o-y-?------------------U vas ye kvasolya?
Я-н- лю--ю--риб-в.
Я н_ л____ г______
Я н- л-б-ю г-и-і-.
------------------
Я не люблю грибів. 0 U --- y--t-----a-k---s-a?U v__ y_ t______ k_______U v-s y- t-v-t-a k-p-s-a--------------------------U vas ye tsvitna kapusta?
Większość wszystkich mówionych języków świata to języki tonalne.
W językach tonalnych decydująca jest wysokość tonów.
Decydują one o tym, jakie znaczenie mają słowa czy sylaby.
Dzięki temu ton na stałe przynależy do słowa.
Większość języków mówionych w Azji to języki tonalne.
Należą do nich chiński, thai i wietnamski.
Również w Afryce są różne języki tonalne.
Wiele rdzennych języków Ameryki to też języki tonalne.
Języki indogermańskie zawierają zwykle tylko tonalne elementy.
Dotyczy to na przykład szwedzkiego lub serbskiego.
Liczba wysokości tonu jest różna w poszczególnych językach.
W chińskim odróżniane są cztery różne tony.
Sylaba
ma
może mieć przez to cztery różne znaczenia.
Są to
matka, konopie, koń
i
kląć
.
Interesujące jest to, że języki tonalne oddziałują również na nasz słuch.
Wykazały to badania nad słuchem absolutnym.
Słuch absolutny to zdolność dokładnego określania słyszanych tonów.
W Europie i Ameryce Północnej słuch absolutny występuje bardzo rzadko.
Posiada go mniej niż 1 osoba na 10 000.
U rodzimych użytkowników chińskiego jest inaczej.
Tu 9 razy więcej ludzi ma tą szczególną zdolność.
Jako małe dzieci wszyscy mieliśmy słuch absolutny.
Potrzebujemy go mianowicie do tego, by poprawnie nauczyć się mówić.
Niestety u większości ludzi zanika.
Wysokość tonów jest oczywiście ważna też w muzyce.
Dotyczy to szczególnie kultur, które mówią językiem tonalnym.
Muszą oni dokładnie trzymać się melodii.
Inaczej z pięknej kołysanki powstanie jakiś absurdalny śpiew!
Czy wiedziałeś?
Język pendżabski należy do języków indoirańskich.
Jest językiem ojczystym około 130 milionów ludzi.
Większość z nich mieszka w Pakistanie.
Ale mówi się nim również w indyjskim stanie Pendżab.
W Pakistanie forma pisana języka pendżabskiego jest rzadko używana.
W Indiach przeciwnie, ponieważ posiada tam oficjalny status.
Ma swoje odrębne pismo.
I bardzo długą tradycję literacką…
Są teksty, które liczą prawie 1000 lat.
Fonologicznie język pendżabski jest też bardzo interesujący.
Jest językim tonalnym.
W językach tonalnych wysokość akcentowanej sylaby zmienia znaczenie słowa.
W języku pendżabskim akcentowana sylaba może przyjąć trzy różne wysokości.
Jest to rzadkie zjawisko dla języków indoeuropejskich.
Ale to czyni język pendżabski bardziej ekscytujący!