Размоўнік

Мы ўсе размаўляем ‘па-афрыканску’?

Не кожны з нас бываў у Афрыцы. Але магчыма, што кожная мова пабывала там! Прынамсі, так лічаць некаторыя навукоўцы. Па іх думцы, усе мовы паходзяць з Афрыкі. Адтуль яны потым распаўсюдзіліся па ўсім свеце. Усяго існуе каля 6000 розных моў. Аднак яны, хутчэй за ўсё, маюць агульныя афрыканскія карані. Даследчыкі параўналі фанемы розных моў. Фанемы - гэта мінімальныя адзінкі, разглядаемыя як сродак для адрознівання значэнняў слоў. Калі змяняецца фанема, змяняецца і значэнне слова. Прыклад з англійскай мовы дапаможа гэта патлумачыць. У англійскай мове словы dip і tip абазначаюць розныя рэчы. Гэта значыць, што /d/ і /t/ у англійскай мове з'яўляюцца рознымі фанемамі. У мовах Афрыкі гэта гукавое адрозненне найболей выяўлена. Але яно робіцца значна меншым па меры падалення адтуль. І менавіта ў гэтым даследчыкі бачаць доказ свайго тэзісу. Папуляцыі, якія распаўсюджваюцца, робяцца падобнымі. На іх вонкавых межах генетычная разнастайнасць змяншаецца. Гэтым тлумачыцца таксама тое, што колькасць ‘перасяленцаў’ змяншаецца. Чым меншая колькасць генаў перасяляецца, тым больш аднастайнай робіццапапуляцыя. З'яўляецца менш магчымых камбінацый генаў. У выніку члены пераселеннай папуляцыі робяцца падобнымі. Навукоўцы завуць гэта эфектам заснавальніка. Калі людзі пакідалі Афрыку, яны ўзялі свае мовы з сабой. Але калі перасяленцаў мала, то і фанем пераносіцца мала. Такім чынам, с цягам часу некаторыя мовы рабіліся аднастайней. Тое, што Homo sapiens паходзіць з Афрыкі, здаецца, даказана. Нам з нецярпеннем хочацца пазнаць, ці ставіцца гэта таксама да яго моў…