Ta yaya harsuna ke ɓoye yanayin ɗabi’a da yanayin?

Harshen yana bayyana lokacin da wani abu ya faru da kuma hali da ya faru. Wannan ne ake nufin da kalmar “tense“ da “aspect“ a harshen Ingilishi. Tense yana nuni kan lokacin da aikin ya faru, in da yake nan, jiya ko gobe.

Duk da cewa yawan harshen suna daidaita yadda suke bayyana tense, to amma anan babu wata tsarin da ke bi wanda yake bayyana ita a duk harshen. Harshen da dama suna bayyana tense ne ta hanyar sauyi a cikin kalmomin. Misali, a harshen Hausa, za a iya yin amfani da ‘na‘, ‘za‘, da ‘ya‘ don nuna tense.

Harshen wasu kuma suna amfani da nau‘ikan da ba a tsara su don bayyana tense ba, kamar harshen Chines. Wadannan harshen suna amfani da kalmar don nuna tense. Misali, “I am running“ zai zama “I run now“ a harshen Chines.

Aspect kuma yana nuna yadda aikin ke faruwa. Ya nuna ko aikin ya kammala ko bai kammala ba, ko kuma aikin ya fara ko ya kare. Ana bayyana aspect a yawan harshen ta hanyar sauyi a cikin kalmomin, amma hanyar ta yadda ake yi waɗanda suka bambanta.

A harshen Hausa, za a iya yin amfani da ‘nake‘, ‘na ke‘, da ‘na‘ don nuna aspect. Misali, “nake gudu“ zai nuna cewa aikin gudu bai kammala ba, yayin da “na gudu“ zai nuna cewa aikin ya kammala.

Harshen wasu kuma suna amfani da kalmar daidai don nuna aspect. Misali, a harshen English, “I have run“ zai nuna cewa aikin gudu ya kammala, yayin da “I am running“ zai nuna cewa aikin bai kammala ba.

Ba kowane harshen da ya yi amfani da tense da aspect a matsayin wani kalmar ba, ana amfani da su a matsayin wani daidaito. Misali, a harshen Chines, suna amfani da kalmar don nuna tense, amma sukan bayyana aspect da takaici.

Duk da haka, sai dai za mu iya cewa tense da aspect suna da muhimmanci a kowane harshen. Su na taimakawa wajen bayyana yanayin da aikin ya cika, kuma hakan ke taimakawa wajen samar da mafaka daidai a cikin hira da rubuce-rubuce.